4 marca – Światowy Dzień Otyłości
Otyłość dorosłych, dzieci i młodzieży poważnym problemem globalnym.
Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia i Głównego Urzędu Statystycznego, co drugi dorosły w Polsce (powyżej 15+) ma kilka kilogramów za dużo. Trzech na pięciu ma nadwagę, a jeden na czterech jest otyły. W ciągu ostatnich lat odsetek dorosłych cierpiących na otyłość w Polsce systematycznie rośnie. Niestety, prognozy nie są optymistyczne. W 2025 roku otyłych będzie już 26% kobiet i 30% mężczyzn.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, w Europie otyłość dotyka przeciętnie jednego na trzech chłopców i jedną na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat.
Problem otyłości i nadwagi dotyczy 10 proc. dzieci i młodzieży na świecie. Szacuje się, że do 2025 r. będzie 177 milionów 5 – 17 latków z nadwagą oraz 91 milionów z otyłością.
Tak szybkie tempo wzrost wiąże się ze wzrostem liczby zachorowań na choroby związane z otyłością. Nadwaga i otyłość to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie co może doprowadzić do pogorszenia się stanu zdrowia. Nadwaga to zaburzenie hormonalne wywołane najczęściej stylem życia, skutkujące nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczające 13 – 18% masy ciała u mężczyzn i 18 – 25% masy ciała w przypadku kobiet. Natomiast otyłość definiowana jest jako ogólnoustrojowa, przewlekła choroba metaboliczna, wynikająca z zaburzenia równowagi między poborem i wydatkowaniem energii (homeostazy energetycznej organizmu), objawiająca się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej w organizmie.
Rozwój otyłości to proces złożony i długotrwały. Istotną rolę odgrywają tutaj czynniki genetyczne, fizjologiczne oraz środowiskowe. Obecnie jest to jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych, który jest związany z występowaniem chorób dietozależnych.
Powody otyłości nie zmieniają się od lat, nieprawidłowo zbilansowana dieta i brak ruchu to najczęściej wymieniane. Jedzenie kalorycznych przekąsek: chipsów, dań typu fast-food oraz picie wysoko słodzonych napojów nie sprzyja utrzymaniu właściwej masy ciała.
Zbyt wysoka wartość energetyczna posiłków bądź nadmierny udział tłuszczu, w szczególności nasyconych kwasów tłuszczowych lub węglowodanów w szczególności cukrów prostych w całodziennej racji pokarmowej prowadzi do występowania nadwagi i otyłości.
Kolejnym błędem żywieniowym, jaki dotyczy dorosłych oraz dzieci jest niewłaściwy rozkład posiłków w ciągu dnia z niewłaściwą przerwą między posiłkami, która powinna wynosić od 3 do 4 godzin. Dłuższe przerwy powodują uczucie głodu oraz spadek poziomu cukru we krwi co wpływa na obniżenie koncentracji oraz złe samopoczucie.
Instytut Żywności i Żywienia w swojej piramidzie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej podkreśla, że ruch i ćwiczenia fizyczne są kluczowym elementem drogi na szczyt zdrowej sylwetki. Kolejne piętra zajmują: owoce i warzywa, pieczywo i rośliny strączkowe, nabiał, ryby oraz oleje.
Realizacja odchudzającej diety nie jest łatwa. Jedyną szansą powodzenia jest przyjęcie takiego postępowania dietetycznego przez całą rodzinę. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci. W przeciwnym wypadku dziecku będzie dużo trudniej stosować się do zaleceń dietetycznych.
Słodycze należy zastąpić świeżymi owocami lub niskoenergetycznymi warzywami (marchew, ogórek, pomidor), które może zjeść między posiłkami. Wskazane jest również zwiększenie systematycznie prowadzonej aktywności fizycznej (biegi, szybki spacer, pływanie, jazda na rowerze- przynajmniej 60 minut każdego dnia), ograniczenie do minimum biernych form wypoczynku (TV i internet), oraz unikanie stresu i pośpiechu przy jedzeniu.
Przełamywanie tabu związanego z otyłością i edukacja żywieniowa, mówiąca o tym, że otyłość to choroba jest bardzo ważne – wspiera proces leczenia, zmianę nawyków żywieniowych oraz wprowadzeniu czasem radykalnych zmian w stylu życia.