Medycyna Pracy: w trosce o zdrowie pracujących

Ok. 8 godzin dziennie, 5 razy w tygodniu…w sumie ok 50 tygodni w roku. Tyle czasu średnio poświęcamy pracy zawodowej. Nad tym, aby była ona bezpieczna i zdrowa czuwa Medycyna Pracy. To także obowiązki zarówno dla pracodawców jak i pracowników. Co warto o niej wiedzieć?

Praca to dla nas przede wszystkim źródło dochodów, warto jednak pamiętać, że to również czynnik wywierający często negatywne skutki w zdrowiu – w postaci chorób związanych z pracą, jak i wypadków przy pracy. Zadaniem współczesnej Medycyny Pracy jest wsparcie pracownika na różnych etapach jego życia, tak aby mógł bezpiecznie i zdrowo pracować.
Medycyna Pracy została utworzona w celu ochrony zdrowia pracujących przed wpływem niekorzystnych warunków środowiska pracy  oraz sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, w tym kontroli ich stanu zdrowia. Systematyczna kontrola zdrowia pracujących, prowadzona także w celu poprawy warunków pracy przez pracodawcę i ograniczania w ten sposób ryzyka zawodowego, obejmuje procedury i badania służące ocenie zdrowia pracujących, ukierunkowane na identyfikowanie tych elementów stanu zdrowia, które pozostają w związku z warunkami pracy.

Opieka i profilaktyka
Opieka profilaktyczna nad pracownikiem wynika z przepisów prawa. Jej zapewnienie należy do podstawowych obowiązków każdego pracodawcy. Nie wolno bowiem dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do zatrudnienia na określonym stanowisku pracy. Dlatego też, zanim przystąpimy do pracy, musimy najpierw poddać się badaniom lekarskim i dostarczyć pracodawcy orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku określonym przez pracodawcę. Badania te, powinny być powtarzane okresowo, w zależności od zaleceń lekarza medycyny pracy, a także w przypadkach wynikających z przepisów prawa.
Wspólną cechą badań profilaktycznych jest ich cel, którym jest ustalenie zdolności zdrowotnej pracownika do wykonywania określonej pracy u danego pracodawcy. Przepisy bhp obligują pracodawcę do zapewnienia pracownikom,  profilaktycznej opieki lekarskiej. Koszty badań pokrywa pracodawca.
Pracownik jest obowiązany poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich. Za niedopełnienie tego obowiązku pracodawca może go pociągnąć do odpowiedzialności porządkowej (dyscyplinarnej), a w przypadku narażenia pracodawcy na szkodę – także do odpowiedzialności materialnej, jak również rozwiązać z nim stosunek pracy w trybie niezwłocznym z winy pracownika.
Określenie zarówno zakresu, jak i częstotliwości badania profilaktycznego należy do kompetencji lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną w oparciu o „Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników”. Zawarte w nich wytyczne dotyczące zakresu badań lekarskich i pomocniczych są ułożone według rodzajów narażenia zawodowego, a nie zawodów ani stanowisk pracy. W związku z czym to właśnie lekarz, ustalając niezbędny zakres badania, stosuje odpowiednie zalecenia dla poszczególnych rodzajów narażenia (może też poszerzyć zakres tych badań o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne – np. okulistyczne, laryngologiczne, neurologiczne itp. – bądź inne badania dodatkowe, a także skrócić termin kolejnego badania okresowego, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej kontroli zdrowia w związku z pracą określonej osoby na określonym stanowisku).

Dokumentacja i formularze
Każde badanie profilaktyczne może być wykonywane wyłącznie na podstawie wystawionego przez pracodawcę skierowania. Druk skierowania na badania profilaktyczne można pobrać ze strony Zespołu Lecznictwa Otwartego. Zachęcamy również do odwiedzenia zakładki Medycyna Pracy , gdzie, obok druku skierowania, znajduje się do pobrania m.in. instrukcja dotycząca wypełniania skierowań oraz  wykaz czynników szkodliwych i uciążliwych a także szczegółowe informacje dotyczące badań profilaktycznych (wstępnych, okresowych i kontrolnych), badań sanitarno-epidemiologicznych czy komisji BHP.
Każde badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak, albo istnienie, przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku – w warunkach pracy określonych  w skierowaniu na badania lekarskie. W przypadku, gdy lekarz Medycyny Pracy stwierdzi, że pracujący stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy; w wydanym orzeczeniu lekarskim wskazuje konieczność przeniesienia tej osoby do pracy na innym stanowisku, na dany czas.
Badania lekarskie są elementem profilaktycznej ochrony zdrowia pracujących, które należy ujmować, zarówno w kategorii obowiązków pracodawcy, jak i osób pracujących. Ich istotą jest badanie pracownika pod kątem jego indywidualnych predyspozycji do pracy na określonym stanowisku, w określonych warunkach, z uwzględnieniem czynników szkodliwych i uciążliwych występujących w środowisku pracy i wpływających na stan jego zdrowia.
Biorąc pod uwagę wszelkie zmiany zachodzące w strukturze zatrudnienia i ciągłego starzenia się społeczeństwa, ochrona zdrowia osób pracujących jest niezbędnym elementem lepszej przyszłości.