Położna na całe życie

Choć wiele kobiet nie zdaje sobie z tego sprawy, położna jest do dyspozycji każdej kobiety od momentu narodzin, przez całe jej życie. Warto skorzystać z tej dedykowanej opieki nie tyko w ramach wizyt patronażowych – tj. po narodzeniu dziecka.

W Zespole Lecznictwa Otwartego w Jaworznie każda kobieta dokonuje wyboru położnej POZ (położnej środowiskowo-rodzinnej), podobnie jak lekarza rodzinnego i pielęgniarki. Położne środowiskowo-rodzinne pracują zarówno w przychodniach, świadcząc wizyty profilaktyczne i doraźne, jak i w domach pacjentek – zawsze gdy jest to wymagane medycznie oraz bezwzględnie w ramach wizyt patronażowych, tj. po narodzeniu dziecka. Każda pacjentka ma prawo do wyboru dowolnej położnej POZ (nie obowiązuje rejonizacja). Co więcej, w Zespole Lecznictwa Otwartego, obok położnych POZ, dostępne są również położne pracujące w poradni ginekologicznej.

Położne w ginekologii

Położne pracujące w poradniach ginekologicznych są nie tylko wparciem dla lekarzy, ale i pacjentek. Przygotowują gabinety do wizyt, zabezpieczają pobrany materiał, umawiają wizyty oraz zajmują się szeroko pojętą edukacją. Z położną można porozmawiać m.in. o planowaniu rodziny, skuteczności oraz zaletach i wadach różnych form antykoncepcji, czy problemach dojrzewania. Jednym z zadań położnych jest nadzorowanie przyjęć, dlatego warto poinformować umawiającą nas na wizytę położną o przyczynie planowanej wizyty. –Planujemy wizyty i ich terminy w zależności od zgłaszanych dolegliwości. W pierwszej kolejności do lekarza powinny trafić pacjentki, które uskarżają się na jakieś dolegliwości, jak np. bóle w dolnej części brzucha, krwawienia międzymiesiączkowe, przedłużające się krwawienia miesiączkowe, niepokojące upławy, czy też zauważone problemy z piersiami – mówi Małgorzata Głowacka, położna koordynująca w ZLO. – Oczywiście staramy się znaleźć optymalny termin także dla pacjentek umawiających się na wizyty profilaktyczne, czy też badania cykliczne, ponieważ profilaktyka w ginekologii jest kluczowa.  Położne w poradni ginekologicznej zajmują się także profilaktyką zdrowotną. – Podczas spotkań, czy też podczas umawiania wizyt, przypominamy pacjentkom o konieczności cyklicznego wykonywania cytologii, w ramach profilaktyki raka szyjki macicy i zachęcamy do regularnej samokontroli piersi. Uczymy też, jak takie samobadanie w sposób prawidłowy i pełny  wykonać – mówi Małgorzata Głowacka. Położne poradni ginekologicznej informują też pacjentki w ciąży o gwarantowanej opiece położniczej w ramach POZ i pomagają skontaktować się im z położnymi środowiskowo-rodzinnymi, które prowadzą m.in. bezpłatną edukację przedporodową.

Środowiskowo-rodzinna opieka

Z usług położnej środowiskowo-rodzinne najczęściej korzysta się po narodzeniu dziecka. Tymczasem opieka położnej związana z ciążą zaczyna się już dużo wcześniej. Każda kobieta od 21. tygodnia ciąży objęta jest stałą opieką położniczą. Pomiędzy 21. a 31. tygodniem spotkania z położną odbywają się raz w tygodniu, a po 31. tygodniu ciąży – dwa razy na tydzień. Spotkania takie odbywają się w przychodniach i zastępują, niedostępne już w ramach NFZ, szkoły rodzenia. – Podczas tych spotkań kobiety mogą dowiedzieć się m.in. jak przebiega ciąża i rozwija się płód, jak radzić sobie z jej częstymi dolegliwościami, jak się odżywiać w ciąży, jak przygotować się do porodu (m.in. w zakresie ćwiczeń oddechowych i relaksacji) i jak w ogóle poród rozpoznać. Edukujemy również pacjentki w zakresie przebiegu porodu fizjologicznego i omawiamy plan porodu, który zabierają ze sobą do szpitala, informujemy o współczesnych trendach prowadzenia porodu i prawach rodzącej oraz o powrocie do płodności po połogu – wylicza Alicja Biśta, położna POZ pracująca w ZLO. Przyszłe mamy poznają też zalety karmienia naturalnego i techniki karmienia, otrzymują informację odnośnie niezbędnej wyprawki dla dziecka i prawidłowej pielęgnacji noworodka. Profesjonalna opieka położnicza na tym jednak się nie kończy – z położną znów spotykamy się po porodzie – w ramach wizyt patronażowych, które odbywają się zawsze w domu pacjentki. Takich wizyt odbywa się sześć, a opieka położnej realizowana jest do 42 dnia życia dziecka, następnie przejmuje ją wybrana przez rodziców pielęgniarka POZ. Podczas wizyt patronażowych położna, pracując z dzieckiem, pokazuje jak je pielęgnować, kąpać, układać, podnosić, sprawdza i w razie potrzeby koryguje technikę karmienia, aby wyeliminować najczęstsze problemy z tym związane i edukuje w zakresie znaczenia dotyku w prawidłowym rozwoju dziecka. Swoją uwagę poświęca nie tyko dziecku, ale i matce, skupiając się na jej diecie, higienie w połogu, powrocie do płodności, a także na kwestiach psychicznych, młode mamy są bowiem nie tylko zmęczone fizycznie, ale często i psychicznie, doświadczając tzw. baby blues, czy nawet depresji poporodowej. Podczas spotkań z położną środowiskowo-rodzinną, zarówno tych przed- jak i poporodowych,  podobnie jak w przypadku spotkań z położnymi pracującymi przy poradni ginekologicznej, porusza się też tematy związane z profilaktyką raka szyjki macicy i gruczołu sutkowego. Położna nie tylko edukuje i doradza, ale też sprawdza stan zdrowia matki i noworodka. – Podczas wizyt patronażowych sprawdzamy m.in. pracę układu pokarmowego noworodka, jego zachowanie, wygląd skóry, spojówek, jamy ustnej, oceniamy gruczoły sutkowe, kikut pępowinowy, z pielęgnacją którego mamy mają zazwyczaj największy kłopot, oceniamy ciepłotę ciała i sprawdzamy, czy noworodek nie jest przegrzany lub wyziębiony – mówi położna Alicja Biśta – Edukujemy też w zakresie podawania witamin, szczepień ochronnych, pieluchowania i profilaktyki stawów biodrowych, a także wpływu hormonów matki na dziecko.

Pomoc w chorobie i po operacji

Warto pamiętać, że położne POZ sprawują opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia. Pomagają m.in. w chorobach i po operacjach ginekologicznych i onkologiczno-ginekologicznych, które obejmują okres od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej i realizowane są przez położną na podstawie skierowania po zakończeniu leczenia szpitalnego. Położne upoważnione są do wykonywania zabiegów leczniczych, w tym m.in. podawania leków oraz wykonywania iniekcji domięśniowych, dożylnych i śródskórnych; irygacji, zdejmowania szwów, oraz leczenia i opatrywania odparzeń i ran. Służą pomocą pacjentkom w każdym wieku – i warto z tej fachowej pomocy skorzystać.

Czy wiesz, że…

W Zespole Lecznictwa Otwartego pracuje dziewięć położnych, w tym pięć położnych w poradni ginekologicznej oraz cztery położne POZ (środowiskowo-rodzinne). Wyboru położnej POZ dokonuje się w ramach „Deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz położnej podstawowej opieki zdrowotnej” tj. opieki gwarantowanej przez NFZ. Każda pacjentka ZLO może wybrać dowolną położną POZ, niezależnie od miejsca złożenia deklaracji wyboru lekarza rodzinnego. Opieką położniczą w poradni ginekologicznej objęte są wszystkie pacjentki korzystające z usług poradni.